کد مطلب:95296 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:163

زاهد و راهب











گفتیم اسلام به زهد دعوت و رهبانیت را محكوم كرده است. زاهد و راهب هر دو از تنعم و لذتگرائی دوری می جویند ولی راهب از جامعه و تعهدات و مسؤولیتهای اجتماعی می گریزد و آنها را جزء امور پست و مادی دنیائی می شمارد و به صومعه و دیر و دامن كوه پناه می برد، اما زاهد به جامعه و ملاكهای آن و ایده های آن و مسؤولیتها و تعهدهای آن رو می آورد، زاهد و راهب هر دو آخر تگرایند، اما زاهد آخرت گرای جامعه گرا است و راهب آخرت گرای جامعه گریز. در لذت گریزی نیز این دو در یك حد نمی باشند؛ راهب سلامت و نظافت و قوت و انتخاب همسر و تولید فرزند را تحقیر می كند، اما زاهد حفظ سلامت و رعایت نظافت و برخورداری از همسر و فرزند را جزء وظیفه می شمارد. زاهد و راهب هر دو تارك دنیایند اما دنیائی كه زاهد آنرا رها می كند سرگرم شدن به تنعم و تجمل و تمتعات و این امور را كمال مطلوب و نهایت آرزو دانستن است، ولی دنیائی كه راهب آنرا ترك می كند كار، فعالیت و تعهد و مسؤولیت اجتماعی است. اینست كه زهد زاهد بر خلاف

[صفحه 235]

رهبانیت راهب در متن زندگی و در بطن روابط اجتماعی است و نه تنها با تعهد و مسؤولیت اجتماعی و جامعه گرائی منافات ندارد بلكه وسیله بسیار مناسبی است برای خوب از عهده مسؤولیتها بر آمدن.

تفاوت روش زاهد و راهب از دو جهان بینی مختلف ناشی می شود، از نظر راهب، جهان دنیا و آخرت دو جهان كاملا از یك دیگر جدا و بی ارتباط به یكدیگرند؛ حساب سعادت جهان دنیا نیز از حساب سعادت آخرت كاملا جدا است بلكه كاملا متضاد با یكدیگرند و غیرقابل جمع؛ طبعا كار مؤثر در سعادت دنیا نیز از كار مؤثر در سعادت آخرت مجزا است و به عبارت دیگر وسائل سعادت دنیا با وسائل سعادت آخرت مغایر و مباین است؛ امكان ندارد یك كار و یك چیز هم وسیله سعادت دنیا باشد و هم وسیله سعادت آخرت.

ولی در جهان بینی زاهد، دنیا و آخرت به یكدیگر پیوسته اند، دنیا مزرعه آخرت است. از نظر زاهد آنچه به زندگی این جهان سامان می بخشد و موجب رونق و صفا و امنیت و آسایش آن می گردد اینست كه ملاكهای اخروی و آنجهانی وارد زندگی این جهانی شود، و آنچه مایه و پایه سعادت آنجهانی است اینست كه تعهدات و مسؤولیتهای اینجهانی خوب انجام شود و با ایمان و پاكی و طهارت و تقوا توأم باشد.

حقیقت اینست كه فلسفه زهد زاهد و رهبانیت راهب كاملا مغایر یكدیگر است. اساسا رهبانیت تحریف و انحرافی است كه افراد بشر از روی جهالت یا اغراض سوء در زمینه تعلیمات زهد گرایانه انبیاء ایجاد كرده اند.

[صفحه 236]

اینك با توجه به متون تعلیمات اسلامی فلسفه زهد را به مفهومی كه تشریح كردیم توضیح می دهیم.


صفحه 235، 236.